Winesburg, Ohio verscheen voor het eerst in 1919. Het heeft sindsdien de status verworven van een twintigste-eeuwse klassieker binnen de Amerikaanse letterkunde. De auteur, Sherwood Anderson, heeft grote invloed uitgeoefend op veel beroemdere schrijvers als Hemingway en Scott Fitzgerald. So what? zult u zeggen; er zijn zoveel klassiekers en m'n hoofd zit al vol. Zo dacht ik er ook over. Tot iemand me op het boek wees: het is onlangs in een nieuwe Nederlandse vertaling (door Nele Ysenbaert) verschenen bij Van Oorschot en de vertaling moet het begin markeren van een nieuwe reeks, de Amerikaanse Bibliotheek. Nieuwsgierig geworden schafte ik het boek aan (als e-boek in een betrouwbare Modern Library-editie) en begon te lezen.
Wat begint als een ogenschijnlijk eenvoudige reeks korte vertellingen, eindigt als een verpletterende hommage aan de verscheidenheid van het Leven. Een onbeduidend Amerikaans stadje met een beperkt aantal inwoners is aanleiding voor een dieppeilende beschouwing van individuele levens, die in onopgesmukte, maar uiterst doeltreffende taal een totaal onvermoede glans verkrijgen. Soms is Andersons stijl op het bijbelse af, zoals in de vier vertellingen waarin boer-tegen-wil-en-dank Jesse centraal staat. Zijn groeiend religieus fanatisme maakt hem tot een gesel Gods en de scène waarin hij onbewust zijn kleinzoon David de stuipen op het lijf jaagt in een poging zichzelf op te zwepen tot het enige ware doorgeefluik van God, is onvergetelijk. De jongen vlucht in blinde paniek weg van de oude man, die hem met een mes in de hand lijkt te achtervolgen (hij wil slechts het lam slachten dat de jongen bij zich had). De jongen pakt zijn katapult en treft de grootvader, die als Goliath ter aarde stort. Naderhand is de oude man (die slechts bewusteloos raakte) tot geen ander commentaar over de kwestie te verleiden dan dat hij ervan overtuigd is dat de jongen - die sinds het voorval spoorloos is - door een boodschapper van God is meegenomen, als straf voor zijn al te gretig streven naar de glorie Gods.
Centrale figuur is George Willard, die als journalist voor het plaatselijke sufferdje met vrijwel alle bewoners van Winesburg contact heeft en in wie een zelfportret van Anderson op jeugdige leeftijd te ontdekken is. Een van de meest cruciale ontmoetingen die Willard heeft is die met de gedoemde dokter Parcival, die zelf een boek had willen schrijven op basis van de simpele overtuiging dat iedereen in de wereld Christus is en gekruisigd zal worden. Het boek is er goddank gekomen en ligt nu in de boekhandel.
