Verzorgingsplaats

"Verzorgingsplaats": kent u die term? Ik niet, maar ik kwam 'm tegen toen ik op zoek was naar de achtergrond en verklaring van de mooiste naam die in Nederland gegeven is aan wat ik tot nu toe aanduidde als een parkeerplaats of Raststätte. Die naam is Swentibold. Ter hoogte van Sittard op de A2 intrigeerde mij die naam keer op keer. De combinatie "Sw" in combinatie met "bold" deed me vermoeden dat het om iets Germaans of Scandinavisch ging, maar wat of wie? Hoe dan ook: een prachtnaam! Ik ben er nooit gestopt, maar wel vaak gevaarlijk dicht de vangrail genaderd omdat ik m'n ogen niet van die bizarre lettercombinatie af kon houden. Swentibold.

En nu, na een paar toets- en muisbewegingen, weet ik dat Swentibold een Frankische koning was, de eerste en laatste koning van Lotharingen, die dat rijk van 895 tot aan zijn dood op 13 augustus 900 geregeerd heeft. Hij heeft slag geleverd bij Susteren, is daarbij omgekomen en in de nabijgelegen abdijkerk, de huidige Basiliek van de Heilige Amelberga, begraven.

Zijn eigenlijke naam (is dat te beweren met al die spellingsvarianten?) is Zwentibold, maar hij staat ook bekend als Sanderbout, Sanderboldus of zelfs als Xhenderboldus (en natuurlijk als Swentibold). Zijn naam is een Frankische vertaling van Svatopluk, zijn Moravische peetoom.

Zwentibold was al net zo'n rare kwibus als zijn naam. In Hendrik Conscience's Geschiedenis van België staat een blijkbaar typerende gebeurtenis beschreven:

"Hierop kwam de woedende Zwentibold op nieuw het kasteel van Reinier belegeren, doch even vruchteloos. Geen ander middel ziende om de verschanste leenheeren te straffen, wilde hy dezelve door de geestelykheid in den kerkelyken ban doen slaen; dit hem geweigerd zynde, viel hy uit in scheldnamen tegen de bisschoppen en bragt de vermetelheid zoo ver, dat hy den aertsbisschop van Triers eenen stokslag op het hoofd dorst geven. Dit schandelyk gedrag deed iedereen tegen hem opstaen; de leenheeren spanden te samen en gaven de kroon aen Lodewyk van Duitschland, zoon van den overleden Arnold. Zwentibold vergaderde intusschen een leger en verwoestte het land; maer korts daerop, in 900, verloor hy het leven in eenen veldslag by de Maes."

Opvliegend van aard en een slecht leider, zo kennen we de Lotharingse koning. Vijf jaar heeft-ie het volgehouden, de driftkop. En nu is zijn naam verbonden aan een "verzorgingsplaats", een aanduiding die doet vermoeden dat er witgekapte zusters rondlopen, met lange witte schorten voor, die zich ijverig, doch met ingetogen blik, inspannen om uitgeputte weggebruikers op krachten te laten komen. Maar ook hier is de geschiedenis wreed: er is slechts een tankstation van de Shell en de plek is bekend onder homo's die elkaar daar ontmoeten, omdat het terrein goed verlicht is en dus veiligheid biedt. Dat is dan wel de veiligheid van een (merkwaardigerwijze als snel als heilige vereerde) koning Heethoofd, die niet aarzelde zijn staf in tweeën te slaan op onschuldige hoofden. Een verzorgingsplaats indeed.