Onwaarschijnlijke namen

Soms levert het werk overdag iets aardigs op, iets aardigers dan het salaris, bedoel ik.

Ooit vertaalde ik twee boeken van een Amerikaanse schrijver van wie ik nog nooit had gehoord en wiens naam me zo onwaarschijnlijk voorkwam dat ik dacht het een (slechtgekozen) pseudoniem was. Want wie heeft er nu 'Glenway' als vóórnaam? Glenway Wescott: zo heet de gladgeschoren revolverheld uit een B-film. Een naam bedacht door een licht overspannen, alcoholistische broodschrijver in Hollywood, die aan het begin van zijn carrière een ander verloop voor ogen had, net als zijn twee ex-vrouwen, de laatste net terug uit het ziekenhuis.

Maar nee, Glenway Wescott is de echte naam van een respectabele schrijver, wiens faam alleen al door zijn novelle The Pilgrim Hawk (1940) - heel goed vertaald in het Nederlands - geheel is verzekerd.

En nu duikt er weer een andere naam op uit dat weidse land van prairies en boerderijpercelen ter grootte van de hele provincie Utrecht: Rackstraw Downes. U gelooft het ook niet, ik zie het aan het bijna onmerkbaar groter worden van uw ogen, maar het is echt heus waar: Rackstraw bestaat echt, al vanaf 1939, en schildert kunst, in zijn geval superrealistische landschappen, die merkwaardigerwijze niet van foto's te onderscheiden zijn. Zijn reden om dat te doen:

"According to painter Rackstraw Downes, his upbringing by actor parents cured him of any interest in theatrics, and the presumptuous claims made for abstract painting drove him towards representation. Drama of another kind, however, abounds in his intense, peculiarly non-picturesque scenes of urban and rural sites. Beneath his exacting technique lie original perceptions and ferociously focused thinking."

Vooral die zinsnede over zijn acterende ouders zal me nog lang bijblijven: ik zie onmiddellijk een zwaar geaffecteerd pratend en onbeschaamd overacterend ouder stel voor me, type Ellen Vogel en Joan Remmelts, dat elkaar met veel holle gebaren en nadrukkelijke mimiek de suikerpot aangeeft tijdens het maandagmorgenontbijt. De kleine Rackstraw zit er bedremmeld en gegeneerd bij. Als hij nog niet getekend was door die theatrale en wrede voornaam, dan zou het wel gebeuren door de gedragingen van zijn hysterische ouders. Afijn, ik verzin maar wat.
'Rackstraw' betekent zoiets als 'ruifhooi'. De schilder heeft ermee moeten leren leven. Om zijn lijden draaglijker te maken bestel ik een zojuist verschenen monografie over hem en zal zijn schilderijen zorgvuldig bekijken, zoals onderstaand voorbeeld. De afbeelding en het commentaar is gevonden op de Amerikaanse kunstwebsite artcritical.com:

A Stop on the J Line (Alabama Avenue)” (2007)

"Mr. Downes’ subjects tend be unbeautiful, overlooked scenes galvanized by their spatial extremes. The broad vistas of Texas scrublands stream across several canvases with very wide formats; elevated highways and bridges soar through others. Executed on site after numerous preparatory sketches, these paintings amount to portraits of spatial configurations rather then strictly of objects. Mr. Downs’ meticulous technique makes these marginal and forgotten sites seem elegant, almost crystalline in their detail, but their most compelling aspect lies in the way his “uncompromising empiricism,” as he calls it, leads to vertiginous renderings of space.
In the small painting “A Stop on the J Line (Alabama Avenue)” (2007), the sweep of an elevated subway line fills the breadth of the canvas, its curvature exaggerated as if viewed through a fish-eye lens. The naturalism of the midday illumination and the plethora of details – down to the rivets on some girders – vie with the extravagant proportions of the structure, which dwindles drastically towards either side of the canvas, slipping away from us like a rock falling down a sunlit well."